Οι δρόμοι του κρασιού μας γέμισαν απορίες: τανίνες και θειώδη

Όσο μυείσαι τόσα περισσότερα μαθαίνεις. Και μάθηση χωρίς απορίες δεν γίνεται! Το κρασί είναι για μένα μια παλιά ιστορία. Θυμάμαι να διαβάζω με πάθος το αγαπημένο μου περιοδικό μαγειρικής Olive και ποτέ δεν άφηνα την στήλη που παρουσίαζε νέα κρασιά κι ετικέτες. Κι ενώ δεν καταλάβαινα τίποτε επί της ουσίας, πάντα οι περιγραφές αυτές μου φαινόνταν γοητευτικές... Περίεργες μα συνάμα γοητευτικές. 

Είμαι σχεδόν βέβαιη ότι οι δικές μου απορίες είναι και δικές σας, ότι πολλές φορές θ' αναρωτηθήκατε τί πραγματικά είναι οι τανίνες, τα θειώδη, οι οξύτητες κ.α. μα πάνω απ' όλα πώς τ' αντιλαμβανόμαστε εμείς που δεν είμαστε ειδικοί και ποιά είναι η σημασία τους. 

Εμείς βρήκαμε τον ειδικό, του απευθύναμε τις απορίες μας και ήταν πρόθυμος να μας δώσει τις απαντήσεις που ψάχναμε! Σας προσκαλούμε λοιπόν σε μια σειρά σύντομων αναρτήσεων, αφιερωμένων στο κρασί και τους δικούς του δρόμους μέχρι να φτάσει στο ποτήρι μας!

Βασική απορία οι τανίνες! Μπορούν να είναι μαλακές, στρογγυλές, σκληρές ακόμη κι επιθετικές. Όλοι μιλούν γι' αυτές αλλά τί πραγματικά είναι; 

Πρόκειται για φυσικές ενώσεις που βρίσκονται στο φλοιό, τα κουκούτσια και τα κοτσάνια του σταφυλιού και μάλιστα διαθέτουν αντιοξειδωτικές ικανότητες. Αυτές είναι υπεύθυνες και για τη στυφάδα του κρασιού ενώ ανάλογα με την έντασή τους μπορούν να προσδώσουν μια στυφάδα σκληρή, ώριμη, γλυκιά, κλπ. 

Πώς μπορώ να τις αντιληφθώ; 

Αυτές προκαλούν τη στυπτικότητα στη στοματική μας κοιλότητα, αυτό το ξαφνικό στέγνωμα του στόματος και του λαιμού όταν είναι έντονες. Αίσθημα σαν αυτό που νοιώθουμε όταν δαγκώσουμε ένα κυδώνι ή μια ωμή αγκινάρα. Μάλιστα, είναι χαρακτηριστικό ότι αυτά τα δύο μαυρίζουν άμεσα όταν τα ξεφλουδίζουμε γιατί περιέχουν πολλές τανίνες! 

Οι τανίνες βρίσκονται μόνο στα ερυθρά κρασιά;

Όχι, τανίνες έχουμε και στα λευκά κρασιά αλλά σε μικρή περιεκτικότητα. 

Περνώντας στην άλλη διάσημη λέξη που ακούει στο όνομα θειώδη τα τελευταία χρόνια έχω ακούσει τα πάντα: "Το κρασί αυτό έχει πολλά θειώδη", "τα θειώδη προκαλούν πονοκέφαλο", "εγώ φτιάχνω αγνό κρασί, χωρίς θειώδη"... Πραγματικά, τί ακριβώς είναι; Θα έπρεπε να μας απασχολούν τόσο;

Πρόκειται για φυσικό συντηρητικό που βοηθά στην ομαλή ζύμωση του κρασιού. Είναι τοξικό σε υπερβολικά μεγάλες ποσότητες (κάποιος σχηματικά θα έπρεπε να καταναλώσει 50 λίτρα κρασί για να τοξινωθεί από τα θειώδη που περιέχονται στο ποτό του!!). Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι την τελευταία δεκαετία οι Έλληνες οινοποιοί έχουν την τάση να διατηρούν σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα τα θειώδη από τα ανώτατα επιτρεπτά της νομοθεσίας. 

Τελικά, κρασί χωρίς θειώδη γίνεται; 

Είναι δυνατό κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες αλλά πολύ δύσκολο. Το σημαντικότερο όλων είναι ότι ένα κρασί που δεν περιλαμβάνει θειώδη είναι ένα προϊόν μικρής διάρκειας. 

Ευχαριστούμε πολύ τον αμπελουργό και οινοποιό Νίκο Δουλουφάκη που απάντησε με υπομονή στα ερωτήματά μας. 

Ανανεώνουμε το ραντεβού μας με περισσότερες απορίες κι απαντήσεις για το vegan και το χύμα κρασί και γι' άλλα πολλά. 

Ευγενία

Ο κρητικός αμπελώνας, ο κρυμμένος θησαυρός του νησιού.

Προτού μετακομίσουμε στην Κρήτη -πέρασαν κιόλας δυο χρόνια- νομίζαμε ότι γνωρίζαμε πολλά πράγματα γι' αυτό το νησί: για την ιστορία και τη γεωγραφία του, τις παραλίες και τις ομορφιές του, την τοπική παραγωγή του. Λέξεις όπως απάκι, στάκα, αντικριστό, σταμναγκάθι, δίκταμο, χοχλιοί είναι τόσο γνωστές σε όλους μας και φυσικά παραπέμπουν σε προϊόντα και γεύσεις της κρητικής γης, που εύκολα πια τα βρίσκουμε κι εκτός νησιού. 

Αν ακούγατε όμως τις λέξεις βηλάνα, βιδιανό, πλυτό, διαφνί ή θραψαθήρι τί θα σκεφτόσασταν άραγε; Αν δεν τις αναγνωρίζετε ανήκετε κι εσείς στη δική μας κατηγορία. Δηλαδή στους ανθρώπους που αγνοούσαν μέχρι πρότινος το πόσο πλούσιος και σημαντικός είναι ο κρητικός αμπελώνας, ο οποίος διαθέτει πολλές γηγενείς ποικιλίες.

Εμείς ανακαλύψαμε την άγνοιά μας όταν στα τοπικά εστιατόρια οι κατάλογοι των κρασιών περιείχαν σχεδόν αποκλειστικά τοπικές ποικιλίες και οινοποιεία παντελώς ξένα για μας. Τότε πήραμε την απόφαση να μάθουμε περισσότερα πράγματα σχετικά με την τοπική οινική παραγωγή και κουλτούρα κι αρχίσαμε να παρατηρούμε, να δοκιμάζουμε και να καταγράφουμε νοερά ό,τι νέο έπεφτε στην αντίληψή μας. Στις βόλτες μας στην ενδοχώρα του Ηρακλείου άρχιζε να ξεδιπλώνεται μπροστά μας επιβλητικός ο τοπικός αμπελώνας. 

Πλαγιές γεμάτες αμπέλια... Είχαμε ως ώρας τη χαρά να τα θαυμάσουμε σε όλες τις φάσεις τους. 

Παράλληλα αρχίσαμε να παρατηρούμε παράπλευρα των οδικών αρτηριών πινακίδες προς επισκέψιμα οινοποιεία. Ψάχνοντας λίγο ακόμη ανακαλύψαμε ένα ολόκληρο δίκτυο υπό το όνομα Wines of Crete. 

Όπως υποψιάζεστε ακολουθήσαμε κάμποσες διαδρομές και βρεθήκαμε σε αμπελοτόπια, σε κελάρια γεμάτα βαρέλια, σε αίθουσες γευσιγνωσίας και μέσα απ' αυτή τη διαδρομή γνωρίσαμε ενδιαφέροντες κι αφοσιωμένους ανθρώπους, που το μεράκι είναι η κινητήριος δύναμή τους. 

Αποκορύφωμα αυτής της εξερεύνησής μας ήταν η επίσκεψή μας στην στην τριήμερη έκθεση Οινοτικά που έλαβε χώρα το χειμώνα που μας πέρασε. 

Όλοι οι οινοποιοί του δικτύου ήταν παρόντες και πρόθυμοι να δώσουν πληροφορίες στους οινόφιλους, να τους προσκαλέσουν σ' ένα ταξίδι γεύσεων συναρπαστικό και ίσως άγνωστο σε πολλούς. 

Είναι γεγονός ότι οι τοπικές ποικιλίες μας κέρδισαν! Συνεχίζουμε να δοκιμάζουμε και να γνωρίζουμε νέες ετικέτες καθώς και τις ιστορίες που κρύβονται πίσω από κάθε κρασί. 

Σας συστήνω ν' αναζητήσετε τις κρητικές ετικέτες με την πρώτη ευκαιρία και ν' αφεθείτε σ' ένα ταξίδι απρόσμενων γεύσεων. Είμαι βέβαιη ότι θα βρείτε το αγαπημένο σας κρασί! Και τί καλύτερο να επισκεφτείτε ένα οινοποιείο αν σκέφτεστε να περάσετε τις καλοκαιρινές σας διακοπές στην Κρήτη.     

Ευγενία

Το βιβλίο του μήνα Απρίλη: "North and South", Εκδόσεις Oxford University Press

Μην πάει ο νους σας στον Patrick Swayze και τη θρυλική σειρά "Βόρειοι και Νότιοι". Και αυτό το μήνα εστιάζουμε σε βρετανικό μυθιστόρημα αφού μετά την "Έμμα" της Jane Austen και την περίοδο της αντιβασιλείας στο Ηνωμένο Βασίλειο περνάμε στη βικτωριανή εποχή μέσα από το έργο "North and South" και τη ματιά της Elizabeth Gaskell. Μιας συγγραφέως που για τα ελληνικά γράμματα παραμένει άγνωστη μιας κι ελάχιστα έργα της είναι μεταφρασμένα ενώ για τη Βρετανία θεωρείται η Austen της βικτωριανής περιόδου. 

Η ίδια η συγγραφέας αντλεί την έμπνευση και τη θεματολογία της από τη βιομηχανική επανάσταση και την εντυπωσιακή εξέλιξη που βιώνει η πατρίδα της. Ασχολείται ιδιαιτέρως με την εργατική τάξη, το ρόλο της γυναίκας μέσα σ' αυτό το περιβάλλον αλλά και το φόβο και την αγωνία που βιώνει η βρετανική κοινωνία της υπαίθρου απέναντι στη ραγδαία αστικοποίηση κι εκβιομηχανοποίηση της χώρας. 

Μέσα σ' αυτά τα πλαίσια η μεσοαστική οικογένεια της Μάργκαρετ Χέιλ αναγκάζεται να εγκαταλείψει το νωχελικό Νότο με το φυσικό κάλλος και το ζεστό κλίμα για να εγκατασταθεί στο σχεδόν αφιλόξενο, κρύο κι άκρως βιομηχανοποιημένο Μίλτον. Τα ήθη της νέας κοινωνίας σοκάρουν τις γυναίκες τις οικογένειας. Το γεγονός ότι οι γυναίκες εργάζονται, κερδίζουν το μισθό τους και μπορούν να έχουν μια κάποια βούληση αποφάσεων και κινήσεων είναι κάτι πρωτόγνωρο. Ακόμη και μια απλή χειραψία ανάμεσα σε άντρα και γυναίκα ενώ στο Μίλτον είναι πλέον πράξη αποδεκτή και συνηθισμένη, στα μάτια της πρωταγωνίστριας Μάργκαρετ φαίνεται τόσο προσβλητικό, τόσο αταίριαστο. 

Αυτού του είδους καθημερινές παρεξηγήσεις αλλά και βαθύτερες αντιθέσεις στα θέματα θρησκείας, εξουσίας, προσωπικής ελευθερίας,  θα τη φέρουν αντιμέτωπη με τον ισχυρό και γοητευτικό Τζον Θόρντον, ο οποίος γνωρίζεται αρχικά με τον πατέρα της, με τον οποίο αναπτύσσει ένα στενό, φιλικό δεσμό. Οι αναπόφευκτες τακτικές συναντήσεις των δύο πρωταγωνιστών πυροδοτούν συνεχείς συγκρούσεις. Κανείς δε θέλει ν' ανακαλύψει τον κόσμο του άλλου, κανείς δεν θέλει να υποχωρήσει από τις πάγιες αντιλήψεις του. Όμως θλιβερές συγκυρίες θα είναι καθοριστικές ώστε να καλλιεργηθεί ο σεβασμός και η αλληλοσυμπάθεια μεταξύ τους. 

Είναι όμως και οι δύο ώριμοι ώστε να ξεπεράσουν τον εγωισμό και τις προκαταλήψεις τους για να ευοδωθεί ο έρωτας που νοιώθει ο ένας για τον άλλο;     

Όπως καταλάβατε, αυτό το κείμενο άργησε κατά πολύ να γραφτεί και ν' αναρτηθεί, αλλά δε θα μπορούσε να έλειπε το βιβλίο του μήνα Απρίλη! 

Σας αποχαιρετώ, 

Ευγενία              

Πρωτομαγιάτικη βόλτα στην κρητική εξοχή

Γεια σας φίλοι μου!

Σας εύχομαι καλό μήνα. Φτάσαμε κιόλας στο Μάη, γι' άλλη μια φορά μου φαίνεται ότι ο χρόνος γλιστράει απ' τα χέρια μου, αλλά απ' την άλλη οι μέρες μου είναι γεμάτες... Γεμάτες από πολλή δουλειά σε σημείο να μην έχω ιδιαίτερο χρόνο για τίποτε άλλο, μα είναι μεγάλη παρηγοριά να κάνεις μια δουλειά που αγαπάς. Και μέσα στις τάξεις μου έχω πάντα την ευκαιρία και τη χαρά να γνωρίζω ενδιαφέροντες ανθρώπους, πρόθυμους μαθητές και τελικώς η σχέση μας εξελίσσεται και δε μένει σε εκείνη του μαθητή-δασκάλου. Γίνομαι κι εγώ μαθήτρια δίπλα τους, μαθαίνω από τις εμπειρίες τους, μοιράζονται τις γνώσεις τους μέσα στην τάξη και το εβδομαδιαίο μας ραντεβού αποκτά για μένα μεγάλο ενδιαφέρον.  

Το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε βρέθηκα στην Αθήνα με αφορμή ένα σεμινάριο καθηγητών και φυσικά τί μεγάλη χαρά να βρεθώ ξανά με το αδερφάκι μου και να μοιραστούμε τρεις μέρες παρέα! Η Αθήνα μια ομορφιά, όσο κι αν ακούγεται παράλογο σε κάποιους, με το κέντρο της μεταμορφωμένο. Η κοσμοσυρροή, βέβαια, ήταν το κάτι άλλο κι ακόμη και το πιο ξεχασμένο στενάκι διαθέτει πλέον ένα καφέ με τον πιστό του κόσμο... 

Την Τρίτη που επέστρεψα ο Βασίλης είχε ήδη ετοιμάσει τα υλικά για ένα όμορφο πικ νικ, πήγαμε στην αγαπημένη μας περιοχή, κάπου στην περιοχή Βαθύπετρο, βρήκαμε το αγαπημένο μας χωραφάκι με θέα τον κάμπο με τ' αμπέλια και τις ελιές κι αφεθήκαμε στους ήχους του μεσημεριού. 

Το καθιερωμένο στεφάνι ετοιμάστηκε επιτόπου αλλά δυστυχώς η μπαταρία της μηχανής μας πρόδωσε και δεν έχω να σας δείξω πολλά. Ωστόσο, κλείνω με το ανθισμένο μου κακτάκι, του οποίου τα λουλούδια άντεξαν για πολλές μέρες. 

Σας αποχαιρετώ και σας εύχομαι και πάλι καλό μήνα!

Ευγενία