Αναγνωρίζοντας τα βρώσιμα άγρια χόρτα του τόπου μας

Γεια χαρά και πάλι. 

Όποιος έχει μεγαλώσει κοντά σε αγρούς πιθανότατα να έχει μαζέψει αγριολάχανα έστω και μια φορά στη ζωή του. Προσωπικά θυμάμαι κάτι όμορφα, χειμωνιάτικα μεσημέρια που πηγαίναμε μαζί με τις γειτόνισσες ή τη γιαγιά μας στους αγρούς για να μαζέψουμε χόρτα για βραστή σαλάτα. Παιδάκια σαν ήμασταν μας έδιναν δυο τρία διαφορετικά και τα χρησιμοποιούσαμε σα δείγμα για να κόβουμε κι εμείς παρόμοια. Έτσι μάθαμε να ξεχωρίζουμε κάμποσα και μας έγινε κι εμάς συνήθεια που εντάξαμε στο διαιτολόγιό μας. 

Το χωράφι που περιβάλει το τωρινό μας σπίτι είναι γεμάτο λάχανα -έτσι λέμε στη Λευκάδα τα χόρτα- και μαζί με τα αντίδια που φυτέψαμε έχουμε την τύχη να τρώμε κι απ' αυτά. Τα δε λάπατα που φυτρώνουν δίνουν εξαιρετική γεύση στις σπανακόπιτές μας. Ομολογουμένως, αυτά δεν τα αναγνώριζα εγώ, ο Βασίλης μου τα υπέδειξε, που έμαθε κι αυτός πλάι στη γιαγιά του να μαζεύει λάχανα. 

Σήμερα θα σας δείξω όλα εκείνα που μαζέψαμε και αναγνωρίσαμε με τη βοήθεια της μαμάς μου σύμφωνα με το πώς τα ονομάζουν στη Λευκάδα. Φυσικά, κάποια είναι ευρέως γνωστά σε όλους, για παράδειγμα το πικρορόδικο, που όπως αποκαλύπτει και τ' όνομά του ξεχωρίζει για την πικράδα του. Παλιά ούτε να τ' ακούω δεν ήθελα, τώρα όμως αυτή η πικράδα δίνει άλλη χάρη στη βραστή σαλάτα.  

Η μαμά μας έδειξε και το γλυκορόδικο, το οποίο έχει πολύ χαρακτηριστικό φύλλο όπως βλέπετε.  

Εκείνο που δεν ήξερα καθόλου είναι η λαψάνα, η οποία πια μου αποτυπώθηκε στο μυαλό χάρη στο έντονο σκούρο περίγραμμα που έχει στα φύλλα της. 

Ο ζώχος θα έλεγα είναι επίσης κοινό λάχανο. Βέβαια, το έχω ακούσει και ζωχό στη Χίο και τον έχω δει γραμμένο και με όμικρον. Μυστήριο παραμένει η ορθογραφία του, το σχήμα του ωστόσο αποτυπώνεται εύκολα στο μυαλό μιας κι έχει κατσαρά κι ελαφρώς αγκυλωτά φύλλα. 

Το προζυμάκι είναι άλλο ένα χόρτο που μάζευα εμπειρικά χωρίς να γνωρίζω την ονομασία του, το οποίο κατατάσσεται σε εκείνα με γλυκιά γεύση. 

Γλυκό είναι και το καρζόνι, ένα χόρτο που φύεται εκεί όπου υπάρχει νερό. Σ' ένα λευκαδίτικο ιστότοπο είδα να το αναφέρουν κι ως το μαϊντανό της θάλασσας. Η αλήθεια είναι ότι μια οποιοτητα υπάρχει ανάμεσα στα δύο είδη.   

Για το τέλος σας άφησα το σπροχόρταρο. Έτσι το λέει η μαμά μου, που το έμαθε από τη δική της μαμά. Αν στα μέρη σας λέγεται διαφορετικά παρακαλώ μοιραστείτε το μαζί μας. Αυτό μοιάζει με τα φύλλα του καρότου κατά κάποιο τρόπο και είναι ελαφρώς σκληρό χόρτο κι αφού βράσει. Στη Λευκάδα συνήθιζαν να το τρώνε μαζί με σκορδαλιά. 

Άλλο ένα λάχανο που έχει χαραχθεί στο μυαλό μου είναι το γουρουνάκι, ένα ιδιαίτερο χόρτο που η γιαγιά μας είχε μάθει να το μαζεύουμε γιατί το αναγνωρίζαμε εύκολα από τα "μπιμπίκια" και το χνούδι που έχει το φύλλο του. Έξυπνη σαν ήταν η γιαγιά μας έβαζε αυτή την αποστολή και ξέγνοιαζε από τη μόνιμη ερώτησή μας: "Γιαγιά, αυτό τρώγεται;". Αυτό δεν το έχουμε φωτογραφίσει εδώ στην Κέρκυρα, αλλά ήθελα να μοιραστώ μαζί σας αυτή την ανάμνηση.  

Καλό Σαββατοκύριακο, 

Ευγενία

Ο λαχανόκηπός μας.

Γεια χαρά σε όλους!

Και να, λοιπόν, που μετά από έντεκα χρόνια περιπλάνησης ανά την Ελλάδα βρεθήκαμε επιτέλους στην ευτυχή συγκυρία να μένουμε σε σπίτι που διαθέτει κήπο! Και σε αυτό το σημείο θα ήθελα να σας υπενθυμίσω ότι η πρωταρχική αφορμή που δημιουργήθηκε αυτό το μπλογκ ήταν να καταγράψουμε όλες τις εμπειρίες και τα βήματα που θα κάναμε με σκοπό να μετατρέψουμε τον ακάλυπτο της πολυκατοικίας μας στο Παγκράτι από άχαρη γωνιά σε όμορφο κήπο με λουλούδια και ζαρζαβατικά, προσβάσιμο σε όλους. Βέβαια, αυτό το πλάνο εγκαταλήφθηκε πολύ γρήγορα, απ' όταν απέκτησε πρόσβαση στον χώρο ένα σκυλί μιας ενοικιάστριας το οποίο προκαλούσε διάφορες φθορές. Μετά άρχισαν και οι δικές μας μετακομίσεις ανά την Ελλάδα, οπότε η διαμόρφωση του ακάλυπτου ξεχάστηκε για τα καλά...

Αυτή τη φορά αδράξαμε την ευκαιρία και με το που καταφτάσαμε στην Κέρκυρα άρχισε να οργανώνεται κι ο λαχανόκηπος. Αρωγοί σε αυτό στάθηκαν οι γονείς μου, που ήρθαν από τη Λευκάδα κι ανέλαβαν να προετοιμάσουν το χωράφι προτού φυτέψουν τα πρώτα λαχανικά. 

Κόψιμο χορταριών, τσάπισμα, σκάλισμα, απομάκρυνση της αγριάδας κι άλλων ζιζανίων ήταν οι πρώτες εργασίες που έγιναν. Κι έπειτα άρχισε το φύτεμα. Τί περιλαμβάνει ένας χειμερινός λαχανόκηπος αρχαρίων; Πράσα και κρεμμυδάκια, μπρόκολα, κουνουπίδια και λάχανα, μαρούλια, αντίδια, παντζάρια και κουκιά ήταν όσα φυτεύτηκαν γι' αρχή. 

Επειδή το μέρος είναι βροχερό, ο κήπος δε χρειάζεται πότισμα. Σκάλισμα κάπου και πού για να μένει αφράτο το χώμα και υπομονή βλέποντας τα φυτά μας να μεγαλώνουν και περιμένοντας με αγωνία να φανούν οι πρώτοι καρποί. 

Ομολογουμένως, τα μπρόκολα, τ' αντίδια και τα κρεμμυδάκια ήταν τα πρώτα  που αρχίσαμε να γευόμαστε. Κι επειδή μαζί με τα ζαρζαβατικά έκαναν την παρουσία τους και οι κάμπιες, αποφασίσαμε ν' αφήσουμε ένα δυο φυτά γι' αυτές για να τρέφονται παρά να ραντίσουμε. 

Τα κουνουπίδια μας γίνανε κάπως αργά, αλλά χαλάλι τους. Η γεύση τους είναι ασυναγώνιστη. Ακόμη κι ο Βασίλης που δεν τα προτιμάει, αυτά τα εκτίμησε δεόντως. Άλλη η χάρη του φρεσκοκομμένου λαχανικού. 

Κι αν είναι αλήθεια αυτό που είχα δει σε κάποιο ξένο ντοκιμαντέρ, άπαξ και κόψουμε ένα λαχανικό αυτομάτως χάνει το 20% της γεύσης του. Φανταστείτε λοιπόν, σε τί κατάσταση φτάνουν στο τραπέζι μας όλα εκείνα που μένουν για μεγάλο διάστημα στα ψυγεία. Πώς λοιπόν να μην ξεχωρίζει το φρεσκοκομμένο;

Πριν μια βδομάδα κόψαμε και το πρώτο μας λάχανο ενώ τα κουκιά μας άνθισαν κι ανάμεσά τους άρχισαν να πετάνε μέλισσες και πεταλούδες.

Μαζί άνθισε και το μπρόκολο που είχαμε αφήσει για τις κάμπιες. Έχετε άραγε δει ποτέ ανθισμένο μπρόκολο; Είναι μια έκπληξη! 

Το κακό είναι ότι το τελευταίο διάστημα πέφτει παγετός τα βράδια και πολλά απ' τα κουκιά μας έχουν καεί. Έχει βέβαια και η παγωνιά την ομορφιά της και δεν ξεχνάω να φωτογραφίζω διάφορες λεπτομέρειες της φύσης. 

Το κρύο πάει παρέα με το τζάκι και πέρα απ' τη ζεστασιά του μας χαρίζει και στάχτη. Και μετά από τη συμβουλή της μαμά μου, ανά τακτά διαστήματα πασπαλίζουμε τον κήπο με στάχτη, μιας και δρα ως λίπασμα που ευεργετεί όλα αυτά τα χειμερινά λαχανικά. 

Αυτά έχουμε καταφέρει μέχρι στιγμής ως αρχάριοι. Τώρα πια κάνουμε πλάνα κι όνειρα για το καλοκαιρινό μποστανάκι μας. Ήδη έχουμε προμηθευτεί σπόρους για σπανάκι κι άλλες πρασινάδες, ενώ ο Βασίλης στον ελεύθερό του χρόνο τσαπίζει κι άλλες μεριές του χωραφιού για ν' αφρατέψει το χώμα και να γίνει κατάλληλο για φύτεμα.      

Μακάρι όλα τα σπίτια να είχαν πρόσβαση σε μια σπιθαμή γης. Είναι τόσο όμορφη ενασχόληση η κηπουρική, ενώ η γη σε ανταμείβει απλόχερα!       

Να περνάτε καλά, 

Ευγενία