Οι γιορτινές μέρες των Χριστουγέννων είναι ξεχωριστές στην καρδιά μας και γεμάτες εμπειρίες και αναμνήσεις που μας συνοδεύουν σε όλη μας τη ζωή. Ειδικά για την δική μας οικογένεια οι μέρες αυτές είναι συνδεδεμένες με τα ζυμώματα των Χριστόψωμων.
Από πολύ νωρίς το πρωί η γιαγιά μας μαζί με τη μαμά σηκώνονταν για ν "αναπιάσουν" το προζύμι μέσα σε μεγάλες λεκάνες που μετά τις σκέπαζαν με κουβέρτες σχεδόν ευλαβικά, για να μπορέσει το ζυμάρι να παραμείνει ζεστό και να φουσκώσει.
Έπειτα, ξυπνάγαμε κι εμείς, τρέχαμε στην κουζίνα κι από κοντά θέλαμε να βάλουμε κι εμείς ένα χεράκι για να ζυμώσουμε, να ξεφλουδίσουμε τ' αμύγδαλα, να βράσουμε κανελογαρύφαλλα, να πλάσουμε κορδόνια για το στολισμό των ψωμιών. Κι έπειτα βλέπαμε τη γιαγιά να τα διακοσμεί με ιδιαίτερη τέχνη και φαντασία. Τα ζυμώματα ήταν πολλά -για τρεις οικογένειες, όσα και τα παιδιά της γιαγιάς- και παραδοσιακά κάθε οικογένεια είχε το χριστόψωμο που κοβόταν την παραμονή κάθε γιορτής και τα παιδιά είχαν το προσωπικό ψωμάκι τους: μπαλούμπες ή βλαχοπούλες τα κορίτσια και σταυρουδάκια τ' αγόρια.
Στο τέλος, όλοι παίρναμε από ένα-δυο ταψιά και πηγαίναμε τα ψωμιά στον φούρνο της γειτονιάς για να τα ψήσει καλά καλά. Η γιαγιά ως παραδοσιακή Λευκαδίτισσα έφτιαχνε την ποδολόγα της με μια πετσέτα κουζίνας και κουβάλαγε ταψιά ακόμα και στο κεφάλι. Η εικόνα ήταν μαγική, γιαγιάδες, μανάδες κι εγγόνια κατέφθαναν στους φούρνους με τ' άψητα χριστόψωμά τους κι αντάλλασσαν ευχές τόσο για τις γιορτές όσο και επιτυχία στο ψωμί. Ο δε φούρναρης έγραφε σε κάθε ταψι όνομα κι επώνυμο για να μην μπερδέψει τα ταψιά. Οταν πέρναμε τις έτοιμες μπαλούμπες στα χέρια μας ήμασταν τα ευτυχέστερα παιδιά!!!
Φέτος, αν και δεν είχα σκοπό να ζυμώσω, τελευταία στιγμή μου 'ρθε μια αναλαμπή ακούγοντας ένα στίχο τραγουδισμένο από το Θαλασσινού στο ράδιο κι άρχισα να ξεφυλλίζω ένα σκανδιναβικό συνταγολόγιο για να βρω εύκολη συνταγή για ψωμί. Την εντόπισα κι έβαλα μπρος για να μην χάνω λεπτό. Με το ζυμάρι μου έφτιαξα ένα χριστόψωμο για την αδερφή μου και δυο μπαλούμπες για τις ανηψούλες μου! Ξετρελλάθηκαν απ' τη χαρά τους μόλις τις είδαν.
Το ψωμί έγινε πραγματικά πολύ ωραίο και γι' αυτό μοιράζομαι μαζί σας τη συνταγή.
Υλικά για 2 φρατζόλες σταρένιο ψωμί:
50 γρ. νωπή μαγιά
600 μλ. χλιαρό πλήρες γάλα
50 γρ. χλιαρό λυωμένο βούτυρο
850 γρ. σκληρό αλεύρι σίτου (μπορεί να πάρει περισσότερο, ανάλογα το αλεύρι)
1 κουταλία σούπας ζάχαρη
10 γρ. αλάτι
1 αυγό ελαφρώς χτυπημένο (για ν' αλείψετε το ψωμί πρίν το φούρνισμα)
Εκτέλεση:
Σε μεγάλο μπολ βάζουμε το χλιαρό γάλα και του προσθέτουμε τη μαγία σε κομμάτια. Ανακατεύουμε ελαφρώς για να λυώσει και μετά προσθέτουμε το χλιαρό βούτυρο κι ανακατεύουμε ξανά. Σε άλλο μπολ προσθέτουμε το αλεύρι μαζί με το αλάτι και τη ζάχαρη.
Ρίχνουμε το αλεύρι μέσα στο μπολ με τη μαγιά κι ανακατεύουμε μέχρι να πάρουμε μια μαλακή ζύμη. Εγώ αυτή τη διαδικασία την έκανα με το μίξερ βάζοντας τους γάντζους. Αν βγαίνει κολλώδης η ζύμη προσθέτουμε σιγά σιγά αλεύρι και συνεχίζουμε το ζύμωμα μέχρι η ζύμη να γίνει μαλακή και να μην κολλάει.
Την μεταφέρουμε σε μπολ, τη σκεπάζουμε με πετσέτα κουζίνας και την αφήνουμε να φουσκώσει για μια ώρα σε θερμοκρασία δωματίου.
Αφού φουσκώσει τη ζυμώνουμε ελαφρώς για ένα λεπτό πάνω σε αλευρωμένη επιφάνεια με σκοπό να βγει ο αέρας από μέσα. Μεταφέρουμε το ζυμάρι πάλι στο μπολ, το σκεπάζουμε με την πετσέτα και το αφήνουμε να φουσκώσει γι' άλλη μια ώρα σε θερμοκρασία δωματίου.
Αφού φουσκώσει για δεύτερη φορά το μεταφέρουμε σε αλευρωμένη επιφάνεια και το ζυμώνουμε ελαφρώς για να βγει ο αέρας.
Εγώ σ' αυτό το σημείο πρόσθεσα σπόρους κάρδαμου για ν' αρωματίσω το ψωμί, ενώ παραδοσιακά μπορούμε να βάλουμε μαραθόσπορο και γλυκάνισο. Επειτα χωρίζουμε το ζυμάρι στα δύο και του δίνουμε το σχήμα που θέλουμε.
Μεταφέρουμε τα πλασμένα ψωμιά σε ταψί που του έχουμε στρώσει λαδόκολλα και τα σκεπάζουμε με την πετσέτα. Βαζουμε το ταψί σε ζεστό μέρος (σας συστήνω στο φούρνο στους 40 βαθμούς ή κοντά σε αναμμένο καλοριφέρ) και αφήνουμε το ζυμάρι να φουσκώσει για μισή ώρα.
Μετά προθερμαίνουμε το φούρνο στους 200 βαθμούς. Αλείφουμε τα ψωμιά με το αυγό (εγώ το παρέλειψα). Τοποθετούμε στο κάτω μέρος του φούρνου μας ένα ταψάκι με κρύο νερό και μετά βάζουμε το ταψί με τα ψωμιά στο φούρνο. Ψήνουμε για 35-40 λεπτά μέχρι να ροδίσουν τα ψωμιά μας. Τα ξεφουρνίζουμε και τα βάζουμε πάνω σε σχάρα για να κρυώσουν.
Το μπολάκι με το νερό είναι μια τεχνική που έχω διαβάσει σε πολλές σκανδιναβικές συνταγές για ψωμιά. Σκοπός είναι να δημιουργηθούν υδρατμοί στο φούρνο ώστε να γίνει τραγανή η κρούστα και να παραμείνει η ψύχα αφράτη.
Με αυτή τη συνταγή εγκαινιάζουμε τη νέα χρονιά και σας ευχόμαστε από καρδιάς χαρά, υγεία και δημιουργικότητα!
Ευαγγελία κι Ευγενία
